Biyografi

Vahit Tursun Kimdir?

Kısaca:

Vahit Tursun, Pontos dağlarının dik vadileri arasında bir köyde doğmuş bir ruhtur. Doğuşundan itibaren ana dilinin izlerini hafızasına işlemeye başlayan bir araştırmacıdır. Karşılaştığı inanılmaz zorluklara rağmen, toplumun kendisi tarafından neredeyse unutulmuş ve devlet otoriteleri tarafından istenmeyen bir toplumsal belleğin sesini, insanüstü çabalarla geleceğe taşımaya çalışan bir yazardır. UNESCO'nun "Yok olma tehlikesi altındaki diller" listesinde bulunan ana dili Romeika (Pontus Rumcası) ile yoğrulmuş ve geleceğe yankılanan bir hayat hikayesidir.

Resmi dilin katı sınırları ile ana dilinin ılık suları arasındaki uçurum, onu bir arayışa itti. Ve bu arayışta, konuştuğu dilin binlerce yıl öncesinden, Homeros'un destanlarından, Sokrates'in felsefesinden ve Ksenofon'un seyahatlerinden gelen bir nehrin ta kendisi olduğunu keşfetti. Bu keşif, onda sadece bir merak değil, bu paha biçilmez mirasa karşı derin bir tutku doğurdu.

Bu tutkunun meyvesi olarak, uzun ve yorucu bir çalışmanın ardından, diline adanmış eserlere imza attı. Bugün o, sadece bir yazar değil, aynı zamanda bu kültürel köprünün de mimarıdır. O artık Romeika-Türkçe Sözlük ve Romeika (Pontus Diyalekti): Edebiyat – Gramer Unsurları ve Diyalektik Karşılaştırmalar gibi eserlerin yazarıdır.

En son çalışmaları arasında, ana dilinde yazdığı çocuk kitabı Paramiθa Sa Romeika'nın editörlüğü ve Yunanca yazılan Acının Karşı Kıyısı adlı eserin çevirisi bulunmaktadır.

Kısacası, Vahit Tursun, resmi dayatmalara ve yönlendirmelere rağmen tarihi değiştiren bir kişiliktir...

 

Kısa Özgeçmiş (Biyografi)

Vahit Tursun, 1966 yılında Trabzon’un Çaykara ilçesine bağlı, Rumca konuşulan Oçena, Okena (Türkçede Köknar) köyünde doğdu. Anadili olan Romeika’yı (Pontus lehçesi) doğuşundan itibaren öğrendi; Türkçe ile ilk defa ilkokulun kapısında karşılaştı. Zamanla anadilinin Pontus Yunancası kimliğini ve bu dilin Yunanistan’daki devamını fark etti. 1989’dan bu yana Yunanistan’da yaşamaktadır. Evli, iki çocuk babası ve bir torun sahibidir. Romeika, Türkçe ve Modern Yunancayı akıcı biçimde konuşur; Arapça, İngilizce ve Almanca dillerinde ise temel bilgiye sahiptir.

Eğitim ve Otodidaktizm

Eğitimi onu Arap Dili ve Edebiyatı'na yönlendirse de, Vahit Tursun, hayatın onu çağırdığı her alanda otodidakt bir yaklaşımla kendini yetiştirdi. Dilbilim alanında epeyce birikim elde etti. Özellikle kendi dili olan Romeika ile ilgili etimoloji, fonoloji ve morfoloji alanlarında uzmanlaştı. Buna bağlı olarak, bilişim alanında da yeterli düzeyde bilgi edindi. Microsoft Word, Adobe InDesign, Adobe Photoshop, Adobe Dreamweaver, Adobe Fireworks ve Adobe Premiere gibi yazılımları etkin biçimde kullanır hale geldi. Web grafik, tasarım ve yönetim işlerinde yeterl’ düzeyde tecrübe elde etti. Bugüne kadar woodart.net, ocena.info, romeika.com, romeika.info, romeika.online gibi birkaç web sitesini kurdu ve yönetti (Bu siteler artık yoğunluk nedeniyle kapatıldı).

İnşaat ve Sanatsal Beceriler

Uzun yıllar boyunca inşaat taşeronluğu yaptı. Duvar, sıva, fayans döşeme, boya gibi birçok alanda çalışarak bu meslekleri edindi. Taş, mermer ve ahşap oymacılığı; mobilya yapımı gibi sanatlarla amatörce uğraştı ve bu alanda çeşitli ürünlere imza attı. En çok uzmanlaştığı alan, açık ve kapalı ahşap çatı yapımıdır.

 

Gastronomi Deneyimi

Eşiyle birlikte yaklaşık on bir yıl boyunca AEK Futbol Akademisi’nin mutfağında çalıştı ve diyet mutfağı konusunda uzmanlık geliştirdi.

Kültürel ve Dilsel Çalışmalar

Otuz yılı aşkın süredir Vahit Tursun, modern Pontus’un Romeika dili ve kimliğinin korunmasına, incelenmesine ve tanıtılmasına kendini adamıştır. 2001–2011 yılları arasında, Yunan Radyo Televizyonu’nun (ERT) ERT-5 kanalında, Romeika (Of ağzı) lehçesinde «Pontus Helenizmi» adlı haftalık radyo programını hazırlayıp sundu. Program, özellikle Yunan diasporasına yönelikti.

Yayınlanmış Eserler

• Romeika – Türkçe Sözlük (Romeika–Turkish Lexicon): Yaklaşık 600 sayfa, 14.500 civarında madde. Heyamola Yayınları, İstanbul (1. baskı 2018, 2. baskı 2019). Önsöz: Peter Mackridge (Oxford Üniversitesi, Emekli Profesör). ISBN: 978-605-7592-13-2

• Romeika (Pontus Yunancası): Edebiyat – Gramer Bilgileri ve Ağız Karşılaştırmaları: Töz Yayınları, Ankara, 2023. Önsöz: Thede Kahl (Jena Üniversitesi). ISBN: 978-605-7186-461

• Acının Karşı Kıyısı (The Opposite Shore of Pain): Theodora Ioannidou’nun eserinden Yunancadan Türkçeye çeviri. Öteki Yayınları, Ekim 2024. ISBN: 978-975-5845-715

• Paramitha Sa Romeika: Tonya ağzıyla yazılmış bir çocuk kitabı. Editör: Vahit Tursun. Zizi Çocuk Yayınları, Şubat 2024. ISBN: 978-625-9882-109

 

 

 

Yayınlanacak Eserler

• Romeika Zooloji Sözlüğü: 300’den fazla hayvan adı (Pontus Yunancasında).
• Modern Pontus’un Doğası – Botanik Sözlük: 500’den fazla bitki adı (Pontus Yunancasında).

Kitap Katkıları (Bölümler ve Makaleler)

Temel Kimdir (Ποιος είναι ο Τεμέλ;), Ömer Asan (Ομέρ Ασάν), Εκδ. οικ. Heyamola, 2006, Κωνσταντινούπολη
ISBN: 978-975-6121-15-3

Karardı Karadeniz (Σκοτείνιασε ο Εύξεινος Πόντος), Uğur Biryol (Οθγούρ Μπιργιόλ), Εκδ. οικ. İletişim, 4η έκδ., Οκτώβριος 2021, Κωνσταντινούπολη
ISBN: 978-975-0510-70-0

Kardeş Diller Sözlüğü (Λεξικό Αδελφών Γλωσσών), Murat Murğulişi (Μουράτ Μουργκουλίσι), Εκδ. οικ. Lazika Yayın Kollektifi, Οκτώβριος 2013, Κωνσταντινούπολη
ISBN: 978-605-4567-19-5

Yeşilden Maviye (Από το Πράσινο στο Μπλε), Leyla Çelik – Elif Yıldırım (Λεϊλά Τσελίκ – Ελίφ Γιλντιρίμ), Εκδ. οικ. Nika, 1η έκδ. Φεβρουάριος 2015, Άγκυρα
ISBN: 978-605-84776-3-6

Karadeniz’in Kaybolan Kimliği (Η Χαμένη Ταυτότητα του Πόντου), Uğur Biryol (Οθγούρ Μπιργιόλ), Εκδ. οικ. İletişim, 1η έκδ. 2014 – 3η έκδ. Μάιος 2022, Κωνσταντινούπολη
ISBN: 978-975-0515-63-7

Pontos Gerçeği (Η Αλήθεια του Πόντου), Tamer Çilingir (Ταμέρ Τσιλινγκίρ), Εκδ. οικ. Belge, Δεκέμβριος 2016, Κωνσταντινούπολη
ISBN: 978-975-3447-41-6

 

Basın, Makaleler ve Haberler

Türkiye’de: Radikal, Hürriyet, Birikim, Sabah, Daily Sabah, Yeni Şafak, Anadolu Ajansı ve diğer yayın organlarında makaleleri yayımlandı. Dikkat çeken bazı yazıları: Anadolu’nun Romeikası Ölüyor, Temel Kimdir, Dil’in Bedeli, Adsız Nine, Pontus Paranoyası vb.

Yunanistan’da: Kathimerini, Eleftherotypia, Ethnos, Ardin, Efksinos Pontos, Pontiaki Gnomi ve başka yayınlarda yazıları yer aldı. Öne çıkan bazı makaleleri: Türkiye’deki Yunanca Konuşan Pontoslular, Pontus’ta Artık Romeika Konuşulmuyor, Elveda Kaybettiğin Türkiye’ye, Karadeniz’de Bir Pontus Köyü Yavaş Yavaş Ölüyor vb.

Müzik ve Belgeseller

Müzik Albümleri (Şiirsel katkılar, söz ve seslendirme):
– Anemos (2012), Adem Ekiz — şarkı: «Οuk epóresa horió m’»
– Romeika (2015), Apolas Lermi — şarkılar: «Mana», «To horion m’ nounizo» (anlatım), «As páme sin Kiórele» ve diğerleri

Belgeseller:
– Oi Fakeloi (“Dosyalar”) — A. Papachelas’ın MEGA TV için hazırladığı, Türkiye’deki İslamlaşmış Pontoslular üzerine araştırma dizisi
– Romeyika’nın Türküsü (“Romeika Dilinin Şarkısı”) — 2009’da Ankara ve İstanbul’daki festivallerde gösterildi, yılın en iyi belgeselleri arasında değerlendirildi

Ödüller

6 Şubat 2024’te, Romeika–Türkçe Sözlüğü için Yunanistan Uluslararası Basın Birliği tarafından “Evprepeia 23” Ödülüne layık görüldü.

 

 

Devam Eden ve Planlanan Projeler

• Romeika Mikrotoyunimler – Etimolojik Bir Çalışma: Modern Pontus’ta Romeika konuşan toplulukların kullandığı yerel yer adlarının kaydedilmesi ve incelenmesi; Antik ve Ortaçağ Yunancasıyla karşılaştırmalı çalışma.

• Farklı Olmanın Bedeli – Bir Otobiyografik Günce: Marjinalleştirilmiş bir kimliğin taşıyıcısı olarak kişisel deneyimler — dil, köken, baskı, tehdit, ruhsal hayatta kalma.

• Romeika–Türkçe Sözlüğü’nün Yunanca Baskısı: Gözden geçirilmiş ve yeniden düzenlenmiş bir uyarlama; işlenmiş anlamlar, fonolojik incelemeler ve ağız farklılıklarıyla birlikte, Pontus diasporasının araştırmacılarına yönelik.

• Romeikayı Yapay Zekâya Öğretmek: Romeika dilinin yapay zekâ modellerine (fonetik, morfoloji, temel gramer) aktarılması; dijital araçlarla dilin sürdürülebilirliğinin sağlanması.